Döymə texnologiyası: tarixi zamanların bölücü, qızıl arabaların və dəmir atların yaradıcısı

1.1 Döymə texnologiyasının uzun tarixi var

Döymə uzun bir tarixə malikdir və bəşər sivilizasiyasını "Dəmir dövrü"nə itələmişdir. İnsanın alət yaratmaq qabiliyyəti tarixin tərəqqisini, alətlər və istehsal texnikaları isə bəşər tarixinin inkişafına təkan verir.

Bəşəriyyət tarixinin üç mərhələsi: 1836-cı ildə Kristian Huensen Tomsen bəşəriyyət tarixinin "üç Mərhələsini" təklif etdi, bu mərhələlər insanların alətlərini hazırladıqları materiallara görə Daş dövrü, Tunc dövrü və Dəmir dövrünə bölünür. Dulusçuluqdan geniş istifadə olunsa da, o, öz-özünə bir qab kimi era "başlamadı", lakin dulusçuluq texnologiyası metallurgiya, tökmə, döymə və digər istehsal proseslərinin inkişafına kömək etdi.

Daş alətlərin, tunc məmulatların və saxsı məmulatların tətbiqi döymə texnologiyasının və dəmir məmulatların tətbiqi üçün əsas yaratmışdır.

Daş alətlərdən istifadə zamanı xammalın qazılması metalların tapılmasını asanlaşdırdı. Arxeoloji tapıntılara görə, təqribən 2,5 milyon il əvvəl ilk insan Şərqi Afrikada peyda olmuş, əsas xüsusiyyətlərindən biri daş alətlərin istehsalına və istifadəsinə başlamasıdır, insan da Paleolit ​​dövrünə qədəm qoyub. Təxminən eramızdan əvvəl 10.000-ci illərdə insanlar daş alətlər hazırlamağa və istifadə etməyə başladılar və Neolit ​​dövrünə qədəm qoydular.

Daş karxanasında insan təmiz metal tapdı. Qızıl, gümüş və mis nisbətən inert kimyəvi xassələrinə görə ilk dəfə insanlar tərəfindən kəşf edilmiş və istifadə edilmişdir. Təxminən eramızdan əvvəl 9000-ci illərdə insanlar saf gümüş və saf mis hazırlamağa başladılar. İlkin mərhələdə döymə məmulatları əsasən xırda ornamentlərdən ibarət idi. Sonrakı mərhələdə təmiz metalın artması ilə onlar da bəzi alətlər, əsasən saf misdən döyməyə başladılar. Lakin o dövrdə hələ də daş alətlər üstünlük təşkil edən istehsal alətləri idi və çox az sayda xalis metal alətlər düzəldilirdi. Hər halda, təbii metalların döyülməsi fəaliyyəti insanın metallar haqqında biliklərini zənginləşdirmişdir.

Saxsı sobaların yaranması yüksək temperatur və reduktiv atmosferi təmin etdi ki, bu da metallurgiyanın inkişafına şərait yaratdı. Dulusçuluq sənayesinin inkişafı döymə üçün yol açdı. Hələ paleolit ​​dövründə insanlar alət kimi daş alətləri üyütməkdən başqa, başqa bir məharəti -- saxsı hazırlamaq bacarığını da inkişaf etdirmişlər. Dulusçuluq istehsalı ilə istehsal olunan soba eramızdan əvvəl 6000-ci illərdə 900 dərəcədən çox yüksək temperatura çata bilirdi və CO-ni azaldan atmosfer təmin edirdi. İnsanlığın ilk dövrlərində odun əsas yanacaq idi. Yetərsiz oksigen mühitində ağacın yüksək temperaturda yanması nəticəsində yaranan qazlı CO gildəki qırmızı dəmir oksidi (Fe2O3) qara dəmir tetroksidinə (Fe3O4) qədər azalda bilər. Metallurgiyanın kəşfi uzun bir proses idi. Bəşəriyyətə daş alətlərdən ilk təmiz mis çıxarmaq üçün beş-altı min il lazım idi.

Qazma texnologiyası metalların toplanması üçün kanalları genişləndirdi. Su içmək üçün qədim insanlar quyu batma texnologiyasını inkişaf etdirdilər. Bir daş kimi, filiz ümumiyyətlə daş dağ və yeraltı qayalarda saxlanılır və quyuya batma texnologiyası insana yeraltı mədənçilik qabiliyyəti verir; Metallurgiya texnologiyasının inkişafı həm də bəşəriyyətin dağdan yuxarı və aşağı filiz tapmaq həvəsini xeyli artırdı.